Het einde van het jaar nadert, een natuurlijk moment om de balans op te maken. Ook op financieel gebied. Hoe liep het jaar, wat ging goed en wat kan beter?
Eerlijk zijn tegen jezelf over geld blijkt lastig. Want dan moet je serieus in kaart brengen hoe het gaat met je inkomsten en uitgaven; plus een overzicht maken van je bezittingen en schulden. Vervolgens moet je bedenken wat belangrijke financiële doelen zijn voor de lange termijn, zoals je pensioen.
Allemaal zaken die je makkelijk nog een jaartje voor je uit kunt schuiven. Maar als je dat blijft doen, creëer je op een zeker moment grote financiële problemen voor jezelf.
Daarom hebben we 9 voorbeelden van typisch vluchtgedrag achter elkaar gezet. Zitten hier veel dingen bij die jij regelmatig tegen jezelf zegt? Dan wordt het wellicht tijd om een serieuze financiële planning te maken voor jezelf.
1. ‘Pensioen? Dat zie ik later wel’
De misvatting: 'Pensioen dat los ik later wel op'. Als zzp'er of ondernemer met personeel kun natuurlijk denken dat de waardegroei van je bedrijf je uiteindelijk in staat zal stellen om te rentenieren. Of je houdt jezelf voor dat je gewoon eindeloos blijft doorwerken. Maar de onderneming kan in zwaar weer komen en je zou wel eens veel ouder kunnen worden dan je denkt.
Hoe realistisch is het dat je op je 70e of 80e nog volop werkt?
Ben je als werknemer aangesloten bij een pensioenfonds dan kun je jezelf ook voor de gek houden. 'Ik zit toch bij een pensioenfonds, het komt wel goed'. Maar dat laatste is nog maar de vraag, gelet op de dreigende kortingen op pensioenen. Ook als je een pensioenregeling hebt, kan de uiteindelijke opbouw tegenvallen.
Hoe je het kunt verbeteren: juist de tijd kan in je voordeel werken. Door zelf vroeg te beginnen met de opbouw van een individuele pensioenpot kun je profiteren van het rente-op-rente effect. Volgens Albert Einstein is dat 'het achtste wereldwonder.'
Wat dat wonder is? Wanneer je elke maand wat geld in een oude sok stopt, dan groeit je vermogen lineair, er is een geleidelijke stijgende lijn. Maar ontvang je over dit geld ook rente en het volgende jaar ook over de eerder ontvangen rente weer rente, dan groeit je vermogen niet lineair maar exponentieel.
Als je rendementen op je geld herbelegt dan groeit het vermogen jaar op jaar sterker. Als je tenminste positieve beleggingsresultaten weet te behalen en niet tussentijds geld opneemt.
Vroeg beginnen, discipline én slimme beleggingskeuzes kunnen je ver brengen. Heb je een pensioenregeling, check dan periodiek of die voldoende biedt. Valt dat tegen, neem dan zelf maatregelen.
2. 'Arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dat vind ik te duur'
De misvatting: de kosten van verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid worden door veel mensen overschat. Verzekeraar Reaal bracht onlangs naar buiten dan 44 procent van de ondernemers die geen arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben, de premies voor zo'n verzekering fors hoger inschatten dan ze zijn.
Veel mensen denken dat de premies in de honderden euro's per maand lopen en vergeten dat de kosten aftrekbaar zijn voor de belasting, merkte Reaal.
Reaal deed haar jaarlijkse mkb-onderzoek. Bijna de helft van de ondervraagde ondernemers heeft geen arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV). Daarvan schat 44 procent in dat een AOV meer dan 300 euro netto per maand kost, terwijl dit bedrag in de praktijk vaak lager is.
De oplossing: je belangrijkste bezit én je inkomsten verzekeren is verstandig. Door na te denken welke situaties je wilt verzekeren en door de premies af te trekken van de belasting kunnen de nettokosten meevallen.
3. 'Ik ben financieel al goed bezig, ik bespaar op kleine uitgaven'
De misvatting: de 'latte generatie' wordt wel eens geplaagd over alle dure koffies die ze kopen. Dagelijks onderweg een koffie nemen van 3 of 4 euro tikt natuurlijk aan. Als je niet voor die verleiding bezwijkt ben je goed bezig, kun je denken.
Een luxe koffie laten staan en het geld opzij zetten kan een aardig bedrag opleveren. Maar het is niet dé manier om snel grotere stappen te maken met je financiële huishoudboekje.
De oplossing: kijk of je kunt besparen op grotere uitgaven. Je vast lasten - hypotheek, huur, energierekening, verzekeringen, vervoer - hebben een enorme impact. Als je daarop weet te besparen, kun je financieel grote stappen zetten.
Als je je bankrekening doorloopt op dergelijke grote uitgaven, kun je vervolgens onderzoeken waar je serieus geld kan besparen. Als dat besparen lukt, trakteer jezelf dan gerust op een hele lekkere latte macchiato.
4. 'Onze relatie is zo goed, wij krijgen geen ruzie over geld'
De misvatting: een fijne relatie met je partner kan je het idee geven dat geld tussen jullie geen probleem gaat worden. Maar wat nu als je je baan verliest of als je onderneming in zwaar weer komt? Geldzorgen zijn serieuze stressfactoren. Het voorlichtingsinstituut Nibud meldt dat de meeste ruzies binnen relaties gaan over bezuinigen of sparen.
De oplossing: praat vaker over geld met je partner. Praat over je doelen, je plannen, je goede en slechte geldgewoontes en over hoe jullie effectief kunnen samenwerken aan een gezonde financiële basis én toekomst.
Het Nibud geeft als gesprekshulp de volgende vragen. Welke inkomsten en uitgaven deel je samen en wat is individueel? Welk systeem van ‘wie betaalt wat’ hanteren jullie? Wat spreek je af over samen sparen? Hoe zorgen jullie dat jullie beiden de gezamenlijke administratie kennen?
5. 'Die hypotheek los ik later wel af'
De misvatting: mijn woonlasten vallen netto mee en die aflossingsvrije hypotheekschuld, daar deal ik later wel mee.
Zeker voor mensen met een grotendeels aflossingsvrije hypotheek liggen er op termijn risico's. De hypotheekrente is nu dan historisch laag, maar wie weet gaat die ooit weer flink stijgen. Als je rentevaste periode afloopt op het moment dat de hypotheekrente relatief hoog is, kunnen je maandlasten flink stijgen.
Een aflossingsvrije hypotheek is misschien niet helemaal de financiële tijdbom die sommigen erin zien. Maar het is wel slim om goed te kijken wat er gebeurt met de hypotheeklasten als je met pensioen gaat. Ook is het verstandig om de gevolgen voor wijzigingen in de hypotheekrenteaftrek te bekijken.
De oplossing: de schuld op je huis geleidelijk afbouwen, ook als dat niet verplicht is kan slim zijn. Een afweging maken tussen vermogen opbouwen met sparen en beleggen of juist aflossen op je hypotheek, is verstandig.
6. 'Sparen met die lage rente heeft toch geen zin'
De misvatting: met de huidige extreem lage rente lijkt geld op een spaarrekening erg onaantrekkelijk. Het idee 'dat heeft toch geen zin', kan je verleiden om je spaargeld op te souperen.
De oplossing: misschien levert geld opzij zetten niet direct veel op, maar een financiële buffer voor onvoorziene tegenvallers is een prettig soort verzekering. De koelkast begeeft het, de wasmachine moet vervangen. Geld hebben om dergelijke onvoorziene tegenvallers te kunnen opvangen, kan nooit kwaad.
Budgetvoorlichter Nibud geeft met een tool ook adviezen over de wenselijke hoogte van een financiële buffer. Je hebt voor vervanging van meubels, onderhoud aan huis en tuin, onverwachte rekeningen of reparaties aan de auto al snel een paar keer je netto maandinkomen nodig als buffer.
Het is ook lekker geld achter de hand te hebben als je - even - geen werk hebt. Cash is king, zeker als het tijdelijk tegenzit.
7. 'Ik wil gewoon lekker meedoen met mijn vrienden'
De misvatting: niet achter willen blijven bij vakanties, uitjes, huizen en auto's van vrienden, familie, collega's of buren. Erbij willen horen, is menselijk. Maar laat je niet gek maken. Andere mensen in de portemonnee kijken kun je niet. Wie weet verdienen de mensen om je heen meer of hebben ze meer schulden.
De oplossing: trek je eigen plan. Bedenk wat voor jou echt belangrijk is, niet alleen nu, maar ook op de lange termijn. Geef geld uit aan dingen die ertoe doen en maak een financieel plan.
8. 'Ooit komt er geld binnen uit erfenissen'
De misvatting: kinderen denken misschien dat ze kunnen rekenen op erfenissen van hun ouders of grootouders. Dat kan ertoe leiden dat ze zelf minder sparen, want ooit komt er sowieso geld.
Nu heeft de babyboom-generatie een enorm vermogen, dat klopt. Maar of 'de grote vermogensoverdracht' er ooit komt is onzeker. Wie weet hebben ouders of grootouders het geld straks hard nodig voor zorg of besluiten ze veel geld aan goede doelen te geven. En wie weet hertrouwen weduwnaars of weduwes en veranderen de familieverhoudingen.
De oplossing: reken niet op mogelijke erfenissen, ga uit van je eigen (verdien)capaciteiten en investeer in jezelf.
9. 'Beleggen dat doe ik niet, het is veel te riskant en de koersen schieten alle kanten op'
De misvatting: het klinkt verstandig, weinig risico nemen. En beleggen in aandelen brengt inderdaad risico's met zich mee. Maar koersuitslagen zijn er niet alleen naar beneden, maar ook naar boven. Op langere termijn is de kans groot dat beleggen je financieel verder helpt, dan alleen maar sparen.
De actuele verwachtingen van het te behalen rendement op bijvoorbeeld aandelen lopen uiteen. In een recente vooruitblik stelde vermogensbeheerder Robeco dat een rendement van 4 procent op aandelen de komende jaren best mogelijk is. Dat lijkt niet heel veel, maar is nog altijd een stuk hoger dan spaarrentes.
De oplossing: bouw geleidelijk een beleggingsportefeuille op. Doe dat met geld dat je echt voor langere tijd kunt missen, zodat je niet schrikt van - tijdelijke - tegenvallers. Laat je goed informeren, breng spreiding aan en hou een vinger aan de pols. Plus: probeer de kosten van beleggen laag te houden.
Lees meer over geldzaken:
- Rijk worden door minder koffie te drinken – zo bouw je ruim 2 ton op in 30 jaar door €7 per dag te besparen
- 2 redenen om nog iets te doen met je hypotheek vóór 31 december als je €60.000 of meer verdient, maar niet weet of je loon stijgt in 2020
- Fiscale eindejaarstips 2019: zo bespaar je op de valreep op je huis en de vermogensbelasting